دکتر علی بشارت - ایمپلنتولوژیست

هنگام خرید خمیر دندان، باید وجود موادی مانند "دی‌اتیلن گلیکول، دی ‌گلیکول" و یا "دی‌ گلیکول استئارات" را در آن بررسی کنید، اما ممکن است بعضی از خمیردندان ‌ها، لیست مواد تشکیل ‌دهنده را ذکر نکرده باشند که در این صورت باید به نام کشور سازنده، نشان استاندارد و مجوز وزارت بهداشت توجه کنید.

 تاریخچه خمیردندان

قدیمیترین سند مربوط به خمیردندان مربوط به قرن چهارم میلادی درمصر می‌باشد که در آن ترکیبی از گل زنبق آمده‌است یونانیان ورومیان نیز از اولین کسانی بودند که سابقه استفاده از تمیزکننده‌ها را دارند. اما تا پیش از قرن نوزدهم میلادی استفاده از خمیردندان عمومی نشده بودجان گرین وود دندانپزشک به جرج واشنگتن توصیه کرده بود که برای رفع سیاهی دندان خود از گچ یا ساقه سرو یا کاج استفاده کند. استفاده ازنمک  نیز از دورانهای بسیار دور در کشورهای چین ، یونان و روم متداول بود و بعدها در ایران توسط ابوعلی سینا توصیه شد. مصرف خمیر دندان ابتدا در چین و هند رواج پیدا کرد و بعدها در سال 1800 میلادی توسعه داده شد. سال 1824 دندان پزشکی که پی بادی نام داشت ، اولین کسی بود که صابون را به خمیر دندان اضافه کرد.در سال1850 میلادی جان هاربین برای اولین بار گچ سفید را به اجزای ترکیبی خمیر دندان اضافه کرد. در 1873 کول گیت اولین خمیر دندانی را که در یک بطری بود تولید کرد. در 1896 دکتر واشنگتن شفیلد(در ایالتی در آمریکا) تیوپ خمیر دندان را ساخت. این خیمر دندان، کرم دندان پاک کن نامیده می شد. 1896 این کرم بسته بندی شد و بعد از جنگ جهانی دوم، ساخت این پاک کننده پیشرفت کرد و به جای صابونی که در خمیر دندان به کار می رفت، از امولسیون استفاده شد. چند سال بعد کول گیت فلوراید را به خیمر دندان اضافه کرد و هم اکنون نیز همین نوع خمیر دندان موجود است

اجزا تشکیل دهنده خمیردندان 

چسباننده : باعث چسبیدن اجزای خمیردندان و مانع جداشدن اجزای مایع و جامد داخل خمیردندان می‌شود. همین‌طور بر سرعت و میزان كف‌كردن خمیردندان، میزان آزادشدن طعم و ظاهر خمیردندان روی مسواك نیز اثر می‌گذارد. 

 ساینده : سطح بیرونی دندان‌ها را می‌سایند و باعث جداشدن پلاك و ذرات چسبیده به دندان می‌شود بعضی انواع ساینده نسبت به سایر مواد زبرترند و می‌توانند باعث صدمه غیرضروری به دندان‌ها شوند

 مرطوب‌كننده: آب را در تركیب خمیردندان نگه‌ می‌دارد یعنی مانع خشك‌شدن آن خواهد شد. پس می‌تواند اجزای مایع و جامد خمیردندان را كنار هم نگه دارد. همچنین می‌تواند باعث احساس خنكی یا شیرینی خمیردندان شود كه احساس مطبوعی را ایجاد می‌كند. 

طعم‌دهنده : بیشترین طعم‌دهنده‌هایی كه در تركیب خمیردندان استفاده می‌شود نعناع است چون باعث احساس تازگی می‌شود. 

 شیرین‌كننده : به منظور شیرین کردن تمیز کننده‌های دندان مواد شیرین کننده همراه با اسانسها به کار گرفته می‌شوند تا این فراورده‌ها را دلچسب و مطبوع کنند. متداولترین آنها عبارتند از : سدیم ساخارین ، ساخارین و شکر. استفاده از شکر ممکن است باعث بروز این اشکال شود که ضمن متبلور شدن ، موجب سخت شدن خمیر دندان شود 

 فلوراید: باعث استحکام مینای دندان شده و از پوسیدگی آن جلوگیری می‌کنند 

سفیدكننده : در آخرین دستاورد‌های قرون قبل، تغییر خاصی به وجود نیامد جز اینكه در قرن حاضر می‌توان به حضور موادی در خمیر دندان‌ها به نام سفیدكننده دندان اشاره كرد 

آب معمولا از آب مقطر یا آبی که درجه خلوص آن نزدیک به آب مقطر باشد، استفاده می‌شود

نحوه آماده کردن تیوب خمیر دندان 

قبل از پركردن هرتیوب،باید از تمیزی وسالم‌بودن خود تیوب مطمئن شد.با وسیله‌ای شبیه جاروبرقی، ذرات وغبارازداخل تیوب، زدوده می‌شود.حالا باید درتیوب رابست تا خمیردندان به وسیله ماشین پركننده، ازانتهای تیوب كه باز است،وارد تیوب شود. بعد ازپرشدن،انتهای تیوب بسته می‌شود و سپس محل و تاریخ تولید روی بدنه تیوب نوشته می‌شود. 
بعد از پرشدن تیوب‌ها، باید آنها را داخل جعبه‌‌های كاغذی گذاشت كه به طور معمول این‌ كار با دست انجام می‌شود. قبل از استفاده هر ماده درتركیب خمیر دندان، باید آن را از لحاظ كیفیت كنترل كرد. پس از تولید محصول نهایی در كارخانه‌ هم در قسمت آزمایشگاه كنترل، باید نتیجه كار را از لحاظ كیفیت بررسی كرد.

چطوردر خانه خمیر دندان تهیه کنیم

1- 5 قاشق چایخوری جوش شیرین به عنوان سفید كننده 

2- یك چهارم قاشق چایخوری نمك برای ضدعفونی كننده 

3- ۵ قاشق غذاخوری گلیسیرین به عنوان پایه خمیردندان 

4- عرق نعناع یا اسانس دارچین 

5- ۱0قطره خوشبوكننده 

تمام این مواد را با هم مخلوط كنید. به كمك گلیسیرین، غلظت مخلوط را به حدی برسانید كه قوامی شبیه خمیردندان پیدا كند. مخلوط را در یك شیشه دهان گشاد نگهداری كنید. مراقب باشید كه هیچ‌گاه از جوش شیرین خشك یا نمك به صورت خشك روی مسواك استفاده نكنید چون می‌تواند باعث ساییده شدن دندان‌ها و آسیب‌ به لثه‌هایتان شود.

چه مقدار خمیر دندان لازم است؟ 

نباید خمیر‌ را آن‌قدر روی مسواك بگذارید كه تمام آن را بپوشاند. كافی است به اندازه یك نخود از خمیر را روی قسمت بالایی مسواك قرار دهید. اگر روش مسواك‌زدن شما درست باشد و آن را در حالت ۴۵ درجه نسبت به دندان‌ها حركت دهید، خمیردندان به اندازه كافی كف كرده و تمام دندان‌ها را تمیز می‌كند. 

کاربردهای خمیردندان 

1- تمیزکردن و جرم زدایی از دندان ها 

2- خوشبوکردن محدوده دهانی 

3- از بین برنده تحریک های ناشی از گزش حشرات 

4- تسکین دهنده سوختگی های جزئی پوستی 

5-شستشودهنده ناخن ها به جهت زیبایی و استحکام 

6-برطرف کننده مه گرفتگی لنز عینک طبی یا عینک شنا 

7-برطرف کننده بوی بد دست زمان استفاده از مواد غذایی مانند پیاز، سیر و ماهی 

8-تمیز کننده کفش های چرمی و همچنین بهبود خراش های ایجادشده 

9-پاک کننده نقاشی بچه ها از روی دیوار 

10-درخشان کننده تمامی جواهرآلات به غیر از مرواریدها 

11-ازبین برنده خراش های سطحی سی دی ها و دی وی دی ها

 انواع خمیر دندان

1-خمیردندانهای ضد پوسیدگی 

خمیردندان ‌های حاوی فلوراید، اثر کاهش دهندگی پوسیدگی دندان‌ ها را بر عهده دارند و اگر از سن2سالگی به طور مرتب استفاده شود تا 44 درصد از میزان پوسیدگی کم میکند 

2-خمیردندانهای سفید کننده 

این خمیردندانها دارای مواد ساینده و پاک ‌کننده قوی هستند که موجب تمیزی و سفیدی و شفافیت دندان‌ها می‌شوند. اگر دندان‌هایتان دارای پوسیدگی متعدد و مینای آسیب دیده است،بهتراست دوراین خمیردندان‌ها را خط بکشید،چون مواد شیمیایی قوی موجود درآنها به طور مستقیم روی عاج دندان قرار گرفته و سبب بروزحساسیت دندانی در شما می‌ شود. 

3-خمیردندانهای ضدحساسیت 

این خمیردندان‌ها مخصوص افرادی است که دندان‌ های حساسی دارند و با خوردن بستنی یا آب یخ یا چای و قهوه داغ، ناگهان دندان‌هایشان درد شدیدی را احساس می ‌کند به طور معمول باید دو هفته از این خمیردندان‌ها استفاده کنید و بعد از آن تا چند هفته با خمیردندان‌ معمولی دندان ‌هایتان رامسواک بزنید 

4-خمیردندانهای ضد جرم 

اگر شما هر شب از این خمیردندان ها استفاده کنید، باید در انتظار سایش مینای دندان هایتان باشید که از این محل‌های ساییدگی، دندان‌ها حساس می‌ شوند و شما با خوردن هر خوراکی یا نوشیدنی سرد و گرم احساس درد خواهید کرد ذرات ساینده این خمیردندان ها، سایش لثه‌ ها را هم در پی دارند. بنابراین اگر سیگاری‌ نیستید، اصلا چنین خمیردندانی را نخرید 

5 -خمیردندانهای چینی 

بسیاری از کشورها واردات خمیردندان از چین را ممنوع کردند 

6-خمیر دندان ترمودنت 

این خمیر دندان حساسیت اعصاب را از بین میبرد زمانی که بیمار از حساسیت طوق دندان شکایت دارد توصیه میشود مقداری از خمیر دندان روی مسواک استفاده کند و مقداری را با انگشت بر روی نواحی حساس بمالد 

7-خمیردندان اموفرم 

این خمیر دندان ماده حساسیت زدا برای دندانهایی است که به دلیل ار بین رفتن مینا یا برهنه شدن سطح ریشه به عوامل تحریکی حساس شده باشد 

8-خمیردندان استرانسیوم کلراید 

این خمیر دندان طبی است و به منظور کاهش حساسیت دندانها به خصوص در ناحیه طوق و ریشه های برهنه در اثر تحلیل استخوان و یاجراحی پریو. 

9-خمیردندان حاوی آنزیم 

با تولید H2o2 در دهان به عنوان ضد پلاک عمل می کند 

10-خمیردندان اسیدی 

این نوع حاوی اسید آرژینین و کربنات کلیسم بوده و به گفته محققان مانع از پوسیدگی دندان می شود 

 به چه نکاتی در خرید خمیر دندان توجه کنیم 

هنگام خرید خمیر دندان، باید وجود موادی مانند "دی‌اتیلن گلیکول، دی ‌گلیکول" و یا "دی‌ گلیکول استئارات" را در آن بررسی کنید، اما ممکن است بعضی از خمیردندان ‌ها، لیست مواد تشکیل ‌دهنده را ذکر نکرده باشند که در این صورت باید به نام کشور سازنده، نشان استاندارد و مجوز وزارت بهداشت توجه کنید. 

جالب است درباره رنگ انتهای تیوب خمیر دندان بدانیم که:

رنگ های انتهای لوله خمیر دندان معنای جنس ماده مصرفی را دارد و مهم است که
بدانیم زمانیکه شما خمیر دندان میخرید، اگر متوجه قوطی یا لوله خمیر شوید، در پائین 

آن به یکی از چهار رنگ زیر علامت گذاری شده است:

- اگر علامت رنگ سبز باشد: خمیر دندان از مواد طبیعی ساخته شده است.

- اگر علامت رنگ آبی باشد: خمیر دندان از مخلوطی از مواد طبیعی و ادویه جات ساخته شده است.

اگر علامت رنگ سرخ (قرمز) باشد: خمیر دندان از مواد طبیعی و مواد کیمیاوی
(شیمیایی) ساخته شده است.

اگر علامت رنگ سیاه باشد: خمیر دندان کاملاً از مواد کیمیاوی (شیمیایی) ساختهشده است.

 شما فقط آن خمیر دندان را خریداری کنید که رنگ سبز یا آبی علامت گذاری شده است





  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا